Gepensioneerden benadeeld in Nederland? Ja en nee, aldus cijfers CBS

Hoe bekaaid is de gepensioneerde Nederlander er de afgelopen jaren vanaf gekomen? Erg bekaaid, vinden 50Plus, de PVV, de SP en ook het CDA. Deze partijen willen de ouderen de komende kabinetsperiode flink wat extra's toestoppen om het koopkrachtverlies dat 65-plussers sinds 2008 hebben geleden te compenseren. Helemaal niet zo bekaaid, vinden onder andere D66 en VVD. Gepensioneerden zijn in vergelijking met jongere Nederlanders gemiddeld vermogender en hebben ook minder vaak een heel laag inkomen dan alle andere leeftijdsgroepen.



Wie heeft er gelijk op dit fel bediscussieerde verkiezingsthema? Allebei, antwoordt het CBS vandaag. Het statistisch instituut presenteert nieuwe cijfers over de vermogens- en inkomensontwikkeling van 65-plussers over de periode 1995-2015 en wat blijkt?

De partijen die de ouderen financieel willen steunen hebben gelijk, omdat de koopkracht van individuele 65-plussers al sinds de eeuwwisseling veel minder hard stijgt dan die van werknemers en zelfstandigen.

Gemiddeld genomen lag de koopkracht van 65-plussers in 2015 op nagenoeg hetzelfde niveau als in 2000, terwijl de koopkracht van de gemiddelde werknemer in dezelfde periode met 32 procent steeg. Zelfs bijstandsgerechtigden en arbeidsongeschikten gingen er qua koopkracht meer op vooruit dan gepensioneerden, meldt het CBS.

Dat de koopkracht van individuele werknemers en zelfstandigen harder stijgt, komt doordat zij nog promoties maken en salarisperiodieken en soms een bonus ontvangen. Gepensioneerden maken na hun pensionering geen inkomenssprongen meer. Hun AOW-uitkering stijgt weliswaar elk jaar mee met de inflatie, maar de uitkering van het pensioenfonds is doorgaans al jaren bevroren en soms zelfs verlaagd.

Nederland heeft na Denemarken beste pensioenstelsel ter wereld

Nederland heeft volgens nieuw onderzoek het op één na beste pensioenstelsel ter wereld. Ons land blijft nummer drie Australië voor, terwijl het gat met nummer één Denemarken zelfs iets kleiner is geworden.

Sinds 2009 vergelijkt adviesbureau Mercer in de zogeheten ‘Global Pension Index’ de pensioenstelsels van landen over de hele wereld. Dit jaar werd gekeken naar de pensioenstelsels van dertig landen, drie meer dan vorig jaar*. De ranglijst van beste pensioenstelsels is gebaseerd op een evaluatie van de prestaties op drie elementen: toereikendheid, toekomstbestendigheid en integriteit. Daarbij werden onderdelen geanalyseerd, zoals door de overheid gefinancierde pensioenen, zelf gespaarde pensioenen, economische groei en overheidsschulden, maar ook eigen spaargeld en woningbezit van deelnemers.

Denemarken mag zich volgens de adviseurs wederom koploper noemen in de pensioenwereld. De totaalscore van Denemarken in de index is weliswaar lager dan in 2016, maar met 78,9 punten heeft het nog net voldoende punten voor een eerste plaats. Ook Nederland zag haar totaalscore dalen, maar wist wederom Australië voor te blijven. “De reden dat Nederland minder goed scoort dan vorig jaar is met name een andere weging van de indicatoren (reële economische groei is toegevoegd als een nieuwe wegingsfactor, red.), het stelsel is ten opzichte van vorig jaar nauwelijks gewijzigd,” verklaart pensioendeskundige Marc Heemskerk.




Nederland en Denemarken scoren vooral punten door de grootte van hun pensioenpot in verhouding tot de omvang van de economie. Zo is de omvang van het Deense pensioenvermogen zelfs ruim twee keer zo groot als dat van de economie, in Nederland is de pensioenpot goed voor zo'n 180% van het bruto nationaal product.

Over de hele linie staan pensioenstelsels wereldwijd onder grotere druk dan ooit, constateert David Knox van Mercer. Trends als de stijgende levensverwachting, de flexibilisering van de arbeidsmarkt, hoge staatsschulden en de lage rente raken alle pensioenstelsels.
Prestaties per land

In vergelijking met de 2016-editie van het onderzoek zijn er weinig grote veranderingen in de top 10. Singapore heeft Zwitserland ingehaald en staat nu op de 6e plaats. In de top 10 staan vooral Europese landen. Buiten Europa scoren Australië, Singapore, Canada en Chili het beste.

Op het gebied van toereikendheid doet Frankrijk het dit jaar erg goed. De Fransen stegen met ruim vijf punten en bekleden daarmee de eerste plaats. Vorig jaar was dit nog Nederland. Wat betreft toekomstbehendigheid behaalde Denemarken de hoogste score. Qua integriteit staat Finland net als vorig jaar op nummer 1. Nederland haalde een top 3 positie bij alle onderdelen.

Wil Nederland de koppositie veroveren van de Denen, dan zou de branche vooral de arbeidsparticipatie van ouderen een impuls moeten geven. Heemskerk: “De voornaamste aanbevelingen in het rapport zijn een grotere arbeidsparticipatie voor ouderen en meer besparingen voor de oude dag.” Ook de toekomstbestendigheid van ons pensioenstelsel is een aandachtspunt.

Het nieuwe regeerakkoord biedt volgens Heemskerk ons land “goede mogelijkheden” om in de toekomst de koppositie, die het in 2009, 2010 en 2011 nog bekleedde, terug te winnen.

Nieuw pensioenstelsel nog problematischer dan huidig pensioenstelsel

Het persoonlijke pensioen levert minder op dan het huidige stelsel wanneer het tegenzit op de financiële markten. Dat blijkt uit nieuwe doorrekeningen door de pensioenfondsen van de voorstellen voor de hervorming van het pensioenstelsel, zo melden ingewijden aan Pensioen Pro en het Financieele Dagblad. Daar staat tegenover dat wanneer de beurskoersen hard stijgen, het pensioenresultaat ook beter is.

De uitkomsten van de berekeningen zijn gedeeld met de sociale partners, die er volgende week over zullen praten in de Sociaal Economische Raad (SER). Uiteindelijk zijn het de werkgevers en werknemers in de SER die de knoop moeten doorhakken over de overgang naar een nieuw stelsel.

Vorige week kondigde het nieuwe kabinet grootse pensioenhervormingen aan. Iedereen moet per 2020 aan de persoonlijke pensioenpot. Vandaag slaat het conservatieve smaldeel van de pensioensector keihard terug door desastreuze informatie te lekken naar het Financieele Dagblad en Pensioen Pro. Want wat blijkt uit doorrekeningen die pensioenfondsen hebben gemaakt? 'Het persoonlijke pensioen levert minder op dan het huidige stelsel wanneer het tegenzit op de financiële markten'. En dat vinden een aantal pensioenfondsen (hoi Benne!) en de FNV geen optie. Zij hebben juist een stelsel voor ogen dat 'een beter pensioen oplevert, met minder kans op kortingen en meer kans op indexatie'. Het nieuwe stelsel creëert daarentegen 'pech- en geluk-generaties'. Wie in tijden van beursvoorspoed opbouwt, krijgt meer pensioen dan mensen die om de haverklap een black monday voor de kiezen krijgen. Het verzet is een streep door de rekening van het kabinet, dat juist wil dat pensioenfondsen vaart maken met het invoeren van SER-variant lV-C-R; de persoonlijke pensioenpot waarbij collectief wordt belegd en risico's gedeeld, zij het een tikkeltje minder dan nu. In dat laatste bevindt zich de kern van de poedel. De jonge installateur die morgen vol frisse moed met zijn nieuwe baan begint, stort zijn pensioengeld verplicht in pensioenfonds PMT. PMT heeft momenteel te weinig in kas om het pensioen van de jonge installateur later uit te betalen. Dat maakt echter niet uit, want ooit gaat het heus wel weer goed. En anders zijn er straks weer nieuwe jonge installateurs die bijleggen (of anders verzorgt de belastingbetaler net als in 2018 de bail-out). Het nieuwe stelsel gaat ook uit van solidariteit tussen deelnemers, maar die strekt minder ver dan in het huidige stelsel. Er komt een collectieve buffer om tegenslagen op te vangen, met als strikte voorwaarde dat die buffer niet negatief mag worden, want dan schuif je risico's door naar volgende generaties. Iets dat in het huidige stelsel bij te lage dekkingsgraden gewoon is toegestaan. En dat, zeggen de fondsen, willen we behouden want dat helpt 'tegen uitschieters naar beneden in het pensioenresultaat'. Spannend allemaal dus weer en nu afwachten of de berekeningen van de protesterende pensioenfondsen eigenlijk wel kloppen.

Fondsen beleggen 1043 miljard euro in het buitenland

De Nederlandse Investeringsinstelling (NLII) heeft onder andere in samenwerking met DNB onderzocht waar Nederlandse verzekeraars en pensioenfondsen hun vermogen in beleggen. De NLII is een organisatie die institutionele beleggers (zoals pensioenfondsen en verzekeraars) helpt om te investeren in onze eigen Hollandse economie. Het brengt grote beleggers en geschikte projecten bij elkaar en verstrekt met het vermogen van de institutionele beleggers leningen aan bedrijven. Nou, komt 'ie dan: Nederlandse pensioenfondsen hadden eind 2016 een belegd vermogen van €1.224 miljard, waarvan €152 miljard (12,4%) in Nederland. De verzekeraars hadden een belegd vermogen van €481 miljard, waarvan €193 miljard (40,1%) in Nederland. Het merendeel van het vermogen van pensioenfondsen gaat inderdaad naar investeringen over de grens: 85,3% van het totale vermogen. 

Van de 12,4% dat in Nederland wordt geïnvestereerd gaat het grootste gedeelte (22%) naar vastgoed en een measly 2,2% naar Nederlandse bedrijven in de vorm van aandelenportefeuilles. Wat dat betreft doen lijken verzekeraars veel meer last te hebben van een home bias, met bijvoorbeeld een volledig Nederlandse vastgoedportefeuille. Ook de helft van de vastrentende waarden (staatsobligaties, hypo's en kredieten) van verzekeraars blijkt in Nederlandje te zijn gestoken. ter vergelijking: bij de pensioenfondsen ligt dat op 18%.

Rutte 3 plan: Persoonlijk pensioen met gedeelde risico’s

Het kabinet wil de stap zetten naar een meer persoonlijk pensioen, waarin we meer inzicht krijgen in ons eigen pension maar wel risico’s blijven delen en samen beleggen. Hiermee wordt het pensioen duidelijker voor mensen. De oneerlijke doorsneepremie wordt geschaft. Van Weyenberg (D66): “Met deze maatregelen wordt het pensioenstelsel duidelijker, eerlijk en minder rentegevoelig. Het stelsel gaat zo beter aansluiten bij de veranderende arbeidsmarkt en de behoefte aan meer maatwerk. Ook kunnen rekeningen niet meer worden doorgeschoven naar de toekomst. We werken graag samen met sociale partners aan het nieuwe pensioencontract, want het geld in de pensioenfondsen is niet van de overheid, maar van de deelnemers.”

Financiële positie pensioenfondsen op lange termijn onzeker door politieke spanningen

De gemiddelde dekkingsgraad van de Nederlandse pensioenfondsen is, na een stijging in juli, in augustus teruggevallen naar 106 procent. De beleidsdekkingsgraad, die leidend is voor kortingen en indexatie, bleef stabiel op 103 procent.

Door de situatie in Noord-Korea is de euro tot een voorlopig hoogtepunt gestegen ten opzichte van de dollar. Ondertussen lopen de spanningen tussen de Amerikaanse president Trump en de Noord-Koreaanse leider Kim Jong Un verder op. Beleggers zien een steeds groter risico in Trump en verlagen daarom hun belangen in de Verenigde Staten. De rente is weer teruggezakt na een rentestijging vorige maand ten gevolge van de aankondiging van Draghi, voorzitter van de Europese Centrale Bank. De Britten beginnen de financiële gevolgen van de Brexit te voelen en zetten in op een zachtere Brexit. "Er speelt zoveel, dat het spannende tijden blijven voor pensioenfondsen," zegt Frank Driessen, Chief Commercial Officer van Aon Hewitt. "De komende maanden zal blijken of ook de grote fondsen uit de gevarenzone kunnen komen."

De aankondiging van Draghi, voorzitter van de Europese Centrale Bank, leidde vorige maand tot een rentestijging. Deze rente is nu weer teruggezakt. Per saldo daalde de rente gemiddeld met 13 basispunten. De Ultimate Forward Rate (UFR), waarmee pensioenfondsen de waarde van hun toekomstige verplichtingen berekenen, bleef in augustus stabiel op 2,7 procent. Per saldo steeg de waarde van de verplichtingen met ongeveer 2,7 procent.

De beleidsdekkingsgraad bleef in augustus stabiel. Omdat de beleidsdekkingsgraad de gemiddelde dekkingsgraad over de afgelopen twaalf maanden betreft, wegen de lage dekkingsgraden uit 2016 daarin steeds minder zwaar mee.

Aantal Nederlandse pensioenfondsen krimpt verder

Het aantal Nederlandse pensioenfondsen is opnieuw flink afgenomen. Dit jaar zijn er nog 268 pensioenfondsen.
In 1997 waren er nog 1.060 pensioenfondsen en in 2007 was het aantal al gedaald naar 713, meldt De Nederlandsche Bank (DNB) maandag.

Naar verwachting zal het totale aantal pensioenfondsen verder dalen. Zo'n 45 fondsen hebben aan DNB gemeld te willen stoppen.

Meestal hangt dit samen met stijgende kosten van de pensioenuitvoering, strengere wettelijke eisen, moeite om geschikte bestuurders te vinden, de financiële positie of demografie van het fonds en ontwikkelingen bij werkgevers.

Fondsen die niet zelfstandig willen doorgaan, kunnen de opgebouwde bezittingen en verplichtingen overdragen aan een andere pensioenuitvoerder of fuseren met een ander fonds.

Met name verzekeraars, bedrijfstakpensioenfondsen en algemene pensioenfondsen hebben in 2016 en 2017 aanspraken overgenomen van stoppende pensioenfondsen.

In de jaren hiervoor, toen er nog geen algemene pensioenfondsen bestonden, werden bezittingen en verplichtingen vooral overgedragen naar verzekeraars en bedrijfstakpensioenfondsen.

DNB heeft dit jaar een groep van 22 pensioenfondsen als "verhoogd kwetsbaar" geïdentificeerd. Het gaat hierbij niet alleen om kleine fondsen. Deze fondsen moeten een toekomstplan opstellen waarin staat hoe ze de kwetsbaarheden te lijf zullen gaan of hoe ze hun activiteiten beheerst kunnen afbouwen.

Beleidsdekkingsgraad 5 grootste pensioenfondsen

 U weet dat veel van onze pensioenfondsen er financieel abominabel voorstaan, en daarom moeten herstellen volgens een plan dat tot herstelplan is gebombardeerd. In dezen staan hun dekkingsgraden centraal - dus in hoeverre een fonds aan haar toekomstige pensioenverplichtingen kan voldoen. De herstelplannen mochten we niet zien, maar wat wel enig inzicht geeft zijn de cijfers over Q2 van de vijf grootste fondsen. Deze leiden tot een inmiddels bekende conclusie: de financiële posities gingen er weer een beetje op vooruit, maar kortingen op pensioenen hangen nog steeds in de donkere lucht en over indexaties (corrigeren voor inflatie) hoeven we het al helemaal niet te hebben. 

Voor we naar de cijfers gaan even de spelregels:
Voor elk fonds telt weer een andere kritische grens, maar voor velen geldt dat ze moeten korten als hun beleidsdekkingsgraad - gemiddelde dekkingsgraad over de afgelopen twaalf maanden - onder de 104% zit in 2020.

Dan nu de beleidsdekkingsgraden voor den liefhebber. ABP: 96,3%, PFZW: 94,2%, PME: 95,9%, PMT: 96,6% en koploper is het fonds voor de bouw met 110,1%. Het schiet inderdaad andermaal weinig op. De reden voor de stijgingen is de rente die omhoogging: hierdoor dalen hun pensioenverplichtingen.

Daarentegen lagen in veel gevallen de rendementen op beleggingen onder het nulpunt. Maar afijn, al deze statistieken nopen enkele fondsen ook tot een verwijzing naar het nieuwe pensioenstelsel dat nog in de maak is. ABP 'ziet wel de noodzaak van modernisering van ons pensioenstelsel' en geeft daarom groen licht voor de huidige schetsen. BpfBouw houdt het cryptischer en blijft hameren op 'voldoende risicodeling, collectiviteit en behoud van de verplichtstelling'. Want allemaal leuk en aardig, zo'n persoonlijk pensioenpotje, maar kunt u al die verantwoordelijkheid wel aan?

Pensioenfondsen steken 400 miljoen in hypotheken

Pensioenfondsen steken een bedrag van 400 miljoen euro in MUNT Hypotheken, dat met kapitaal van pensioenfondsen hypotheken aanbiedt aan Nederlandse consumenten.
Onder meer het Bedrijfspensioenfonds voor de Koopvaardij heeft deze keer geld gestoken in het fonds, meldt MUNT Hypotheken donderdag.

De laatste jaren heeft MUNT Hypotheken in verschillende tranches honderden miljoenen opgehaald van verschillende pensioenfondsen. Onlangs ging het fonds de grens van 10 miljard euro voorbij.

MUNT Hypotheken heeft inmiddels 8 miljard euro aan hypotheken verstrekt. Hiermee is MUNT Hypotheken de zesde hypotheekaanbieder van Nederland. Alleen Rabobank, ABN Amro, ING, Aegon en Nationale Nederlanden zijn groter.

"De vraag naar investeringen in Nederlandse hypotheken blijft aanhouden", aldus Menno Luiten, manager Marketing & Distributie van MUNT Hypotheken.

"We zien dat verschillende investeerders hun toezeggingen al meerdere keren hebben verhoogd en we zijn er trots op dat we ook nieuwe pensioenfondsen kunnen faciliteren."

Lageropgeleide gaat ruim een jaar later met pensioen

Ondanks dat ze vaak zwaardere beroepen uitoefenen, gaan mensen met een lagere opleiding gemiddeld ruim een jaar later met pensioen dan hoogopgeleiden.

Hbo-plussers gaan gemiddeld iets voor hun 64ste met pensioen. Voor laagopgeleiden komt dat moment pas op hun 65ste. De Volkskrant schrijft dit donderdag op basis van onderzoek van het Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt van de Universiteit Maastricht.

In 2005 waren de verschillen tussen verschillende opleidingsachtergronden vrijwel nihil. Toen gingen Nederlanders gemiddeld iets voor hun 61ste met pensioen.

Volgens de opsteller van het onderzoek is het gat ontstaan door de afschaffing van de VUT en de verhoging van de AOW-leeftijd.

Dat hoogopgeleiden nu eerder met pensioen kunnen, heeft ook met de financiële middelen van deze groep te maken. Er is vaak meer ruimte om vermogen op te bouwen.

Zzp'ers maken zich niet druk om pensioen

Ongeveer 40% van de zzp’ers bouwt geen pensioen op. Hierdoor dreigt voor een grote groep Nederlanders een ernstig pensioentekort. Je hoeft jaarlijks geen vele duizenden euro’s te storten, maar bouw in ieder geval iets op. Jaren achter elkaar zonder een opbouw vang je niet of nauwelijks weer op.

Zzp’ers hebben niet als eerste prioriteit om een kapitaal op te bouwen voor na de pensionering. Aan de ene kant is dat logisch. Je moet ervoor zorgen dat je nu rond kunt komen. Aan de andere kant is het niet verstandig. Zodra je nog maar een aantal jaren vóór de pensioendatum zit, kun je niets meer doen aan het grote tekort.

Jaarlijks heb je namelijk recht om een deel van je bruto inkomen te gebruiken ter aanvulling op jouw pensioen. Dit wordt de zogenaamde jaarruimte genoemd. Niet benutte jaarruimte kun je doorschuiven naar de toekomst, maar niet onbeperkt.

Heb je geen kapitaal beschikbaar om te reserveren? Zorg in ieder geval voor een kleine opbouw. Open een lijfrente banksparen en leg opzij wat je kunt missen. De storting is aftrekbaar en je bouwt in ieder geval iets op.

'Doorwerken voor meer pensioen loont niet'

Wie een volledig pensioen wil, moet - theoretisch gezien - na zijn AOW nog doorwerken. Maar volgens de Pensioenfederatie is dat 'de moeite niet waard'.

De overheid wil dat we langer doorwerken, en dat gebeurt ook, maar duidelijker is het er niet op geworden. Vanaf 1 januari 2018 moeten ouderen van de minister van Financiën tot hun 68ste - de pensioenrichtleeftijd - doorsparen voor een volledig pensioen. De minister van Sociale Zaken kent op 1 januari 2018 echter al AOW toe aan mensen die 66 worden.

De pensioenfondsen laten het pensioen meestal toch ingaan zodra mensen AOW krijgen. Wat de gepensioneerde precies misloopt omdat er geen volledig pensioen wordt opgebouwd, is moeilijk te berekenen, zegt Jaap Harmsen, directeur van adviesbureau Pensioen Perspectief.

,,Dat hangt heel erg af van de regeling die je hebt en hoe hoog je salaris is. Maar het is wel een nadeel.'' Harmsen wijst erop dat dit nadeel structureel is. Volgens een woordvoerder van de Pensioenfederatie is het verschil in euro's echter 'verwaarloosbaar'.

Dat 'pensioengat' zou kunnen worden opgelost door de AOW- en pensioenrichtleeftijd gelijk te laten lopen, maar volgens het ministerie van Sociale Zaken is dat een onbegaanbare weg. De pensioenrichtleeftijd elke keer met drie maanden verhogen - zoals gebeurt met de AOW-leeftijd - leidt tot hoge administratieve lasten voor de pensioenfondsen, aldus het ministerie.

Pensioengerechtigden zijn zich er overigens vaak niet van bewust dat ze geen volledig pensioen sparen. Op het UPO, het jaarlijkse pensioenoverzicht dat iedere deelnemer van het pensioenfonds krijgt, staat namelijk alleen hoeveel pensioen iemand krijgt als hij of zij met pensioen gaat. Omdat het pensioen ingaat op de datum dat deelnemers AOW krijgen, weten mensen niet dat ze eigenlijk eerder met pensioen gaan en dus het resultaat van twee jaar sparen missen.

Banken weerbaarder, pensioenfondsen kwetsbaar

Banken hebben zich na de financiële crisis goed hersteld. De buffers zijn versterkt en daarmee is de weerbaarheid vergroot. De vier Nederlandse grootbanken zijn in Europa keurige middenmoters, de Waterschapsbank en de Bank Nederlandse Gemeenten zitten zelfs aan de top. Ook het vertrouwen van burgers in banken is verbeterd, stelt De Nederlandsche Bank (DNB) in het halfjaarlijks rapport over het toezicht bij banken en pensioenfondsen.

Jan Sijbrand van DNB

Pensioenfondsen klimmen weliswaar langzaam uit het dal, maar blijven volgens DNB erg kwetsbaar. Als de rente laag blijft en de beleggingsrendementen tegenvallen kan het zomaar in het slechtste scenario gebeuren dat miljoenen pensioenen in 2020 en 2021 gekort worden. Dat risico moeten de betreffende pensioenfondsen ook duidelijk communiceren aan hun deelnemers, stelt DNB.


Pensioenkorting

Veel pensioenfondsen zitten onder de vereiste minimale dekkingsraad van 104,2 procent en hebben herstelplannen moeten indienen. Van indexatie - meegroeien van de pensioenen met de inflatie- is al jaren geen sprake meer. Twee kleine pensioenfondsen met samen 13.000 deelnemers zullen dit jaar moeten korten, verwacht DNB.

Als pensioenfondsen vijf jaar op rij onder de vereiste dekkingsgraad zitten, moet er gekort worden. Volgens DNB dreigt dat wellicht ook voor 11 pensioenfondsen met bijna 2 miljoen pensioenen in 2020, en voor nog eens 45 pensioenfondsen met bijna 8 miljoen pensioenen in 2021. Daarbij gaat het om een pensioenkorting van 4 procent die over tien jaar uitgesmeerd mag worden.

Oplossing voor mensen met klein pensioen

In plaats van mensen te verplichten om tussentijds kleine pensioenbedragen op te nemen, gaan pensioenfondsen en verzekeraars deze kleine pensioenen samenvoegen. Door deze te bundelen, krijgen die kleine pensioenen een echte pensioenbestemming. De ministerraad heeft daarmee ingestemd op voorstel van staatssecretaris Klijnsma van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.


Verschillende banen betekent vaak verschillende pensioenen bij meerdere pensioenfondsen of verzekeraars. Steeds vaker zijn dat ook kleine pensioenen, waarbij de pensioenuitvoerder zelfstandig besluit tot afkoop over te gaan vanwege de hoge administratiekosten. Dit is niet in het belang van de werknemer. Daarom is besloten, samen met de pensioenuitvoerders een de sociale partners, om de regeling voor de afkoop van klein pensioen aan te passen.

De ministerraad heeft ermee ingestemd het wetsvoorstel voor advies aan de Raad van State te zenden. De tekst van het wetsvoorstel en van het advies van de Raad van State worden openbaar bij indiening bij de Tweede Kamer. Het streven  is de wet in januari 2018 in werking te laten treden.

Draghi: Lage rente is slecht voor pensioen, recessie is erger

Draghi: Lage rente is slecht voor pensioen, recessie is erger 

Mario Draghi, president van de Europese Centrale Bank, erkent dat de lage rente slecht is voor Nederlandse pensioenen. ,,Maar een recessie zou erger hebben uitgepakt'', zo verdedigde hij zijn opkoopbeleid vanmiddag in de Tweede Kamer.

Veel partijen in de Kamer vinden dat de ECB beter kan stoppen met de grootschalige opkoop van obligaties. Zuidelijke eurolanden voelen door de lage rente weinig prikkels om te hervormen en hun tekorten terug te dringen, waarschuwen zij. Tegelijkertijd zijn Nederlandse pensioengerechtigden de dupe omdat de dekkingsgraden van pensioenfondsen door de lage rente zijn gedaald. Indexatie van pensioen zit er daardoor al jaren niet in.

Draghi wuifde alle kritiek op het ECB-beleid echter van tafel. Volgens hem was de rente al zeer laag toen de ECB besloot in te grijpen middels een opkoopprogramma. Tegelijkertijd had de ECB geen andere mogelijkheid om onorthodoxe maatregelen te nemen, omdat door dreigende prijsdalingen (deflatie) een nieuwe recessie op de loer lag, stelt hij.

De voornaamste taak van de ECB is om de inflatie op peil te houden op een niveau van 2 procent of daar dicht tegenaan. ,,Prijsstabiliteit was en is onze enige opdracht'', aldus de ECB-president. ,,Pensioenfondsen moeten zowel lage als hoge renteniveaus kunnen doorstaan'' voegde hij daar fijntjes aan toe.

Pensioenshoppen levert flink geld op

PENSIOENSPAREN

Mensen die bij een verzekeraar pensioensparen, laten vaak geld liggen, zegt Hans Visser, directeur pensioen bij Zwitserleven. Winkelen kan wel 10 procent meer pensioen opleveren.


Hans Visser, pensioendirecteur van Zwitserleven. © Maartje Geels/ FirmaFoto

Hoe kun je meer binnenhalen?

,,Als je bij een pensioenfonds zit is alles geregeld. Maar mensen die bij een verzekeraar sparen, moeten zelf hun pensioen inkopen. Meestal krijgen ze een brief van hun verzekeraar met een voorstel, zo van: u heeft zoveel kapitaal opgebouwd en daarvoor kunt u zoveel pensioen per maand krijgen voor de rest van uw leven. Het blijkt dat 50 tot 70 procent van de mensen dat aanbod accepteert. Maar je kunt je pensioen inkopen bij iedere pensioenverzekeraar. Kijk goed rond en vergelijk de aanbiedingen. Dat kan je tientjes per maand extra opleveren. Wij vonden voorbeelden waarbij er 10 procent verschil zat tussen de aanbiedingen.''

Waarom laten mensen geld liggen?

,,Mensen vinden pensioen ingewikkeld. Ze weten lang niet altijd dat ze met hun kapitaaltje vrij zijn om hun pensioen bij een ander in te kopen. Ze kiezen vaak op gevoel. Ze hebben vertrouwen in de verzekeraar en accepteren het aanbod. Door de lage rente van dit moment krijgen mensen vaak een veel lager pensioen dan ze dachten. Dat is een extra reden om goed te kijken waar je het meeste pensioen voor je geld krijgt.''

Is dat dan toevallig Zwitserleven?

,,Dat hoeft niet. We zitten wel altijd in de top drie van beste aanbieders. Maar iedereen maakt een eigen keuze. Als mensen een goed gevoel bij hun verzekeraar hebben blijven ze daar. Dat is ook prima.''

Is het vergelijken van pensioenen niet veel te ingewikkeld voor veel mensen?

,,Er zijn op internet veel vergelijkingssites te vinden. Daar kun je eenvoudig vergelijken hoeveel pensioen de verschillende aanbieders je geven. Dat gaat wel over de standaardproducten. Als je ingewikkelder wensen hebt, bijvoorbeeld eerst een hoog en later een lager pensioen, kun je beter een pensioenadviseur in de arm nemen.''

'We rekenen ons arm met ons pensioen, terwijl we heel rijk zijn'

Volgens pensioenexpert en jurist René Maatman rekenen wij ons arm met ons pensioen, terwijl we juist heel rijk zijn.

Dat schrijft IEXProfs. 

Wie de berichtgeving in 2016 over de Nederlandse pensioenfondsen volgde, zou haast het idee krijgen dat onze gepensioneerden en aankomende gepensioneerden hun leven zullen eindigen in trieste armoede.

De pensioenkathedraal, die na de Tweede Wereldoorlog werd opgericht en tot internationale jaloezie leidde, zakt, geholpen door de lage rente en oprukkende vergrijzing, langzaam in elkaar. Want ondanks alle premiebetalingen en slimme beleggingskeuzes, staat menig pensioenfonds onder water.

Er zit te weinig in de pot. Er moet tot groot chagrijn van de gepensioneerden worden gekort. Er zit niets anders op. René Maatman, jurist en pensioenexpert, is niet onder de indruk. Volgens hem is ons pensioenstelsel dringend aan herziening toe. Dat is geen probleem, want de oplossing ligt al jaren op tafel.

Klik HIER voor het gehele rapport.

Waarschuwing voor lager pensioen jongeren

Naar aanleiding van Kamervragen heeft het CPB in opdracht van het ministerie van Sociale Zaken doorgerekend wat de effecten zijn van het invoeren van een bodem in de rekenrente voor pensioenfondsen. Het CPB-rapport wijst uit dat jongere generaties het risico lopen dat hun pensioen 30% lager uitvalt als voor die alternatieve berekening wordt gekozen. Oudere deelnemers zouden hiervan juist profiteren. De rekenrente is een fictieve rente die fondsen moeten hanteren bij het bepalen van hun financiële positie. Deze rente is op dit moment erg laag waardoor indexatie van pensioen niet mogelijk is en enkele fondsen de pensioenen zelfs moeten korten. Daarom willen sommige partijen een bodem in de rekenrente.

Volgens Klijnsma moeten jong en oud op een goed pensioen kunnen rekenen. Zij voelt daarom niets voor een bodem in de rekenrente. 'Er wordt dan meer geld uitgekeerd, terwijl de werkelijke financiële positie van de pensioenfondsen niet verbetert', aldus Klijnsma. 

Behalve het invoeren van de bodem in de rekenrente, lag er ook nog een verzoek om te kijken naar het verlengen van de hersteltermijn voor pensioenfondsen. Op dit moment ligt de dekkingsgraad van veel fondsen tussen de 90% en 110%. Daardoor kunnen pensioenfondsen de pensioenen weliswaar niet indexeren, maar korten is dan niet nodig. Het kabinet ziet daarom tevens geen reden voor een langere hersteltermijn voor pensioenfondsen.

Rutte: Ingreep voor houdbaarheid pensioenen onnodig

De hersteltermijn voor pensioenfondsen hoeft niet verlengd. Dat heeft premier Mark Rutte vrijdag bekendgemaakt. Staatssecretaris Jetta Klijnsma (Sociale Zaken) speelde afgelopen jaar met die gedachte om de fondsen wat respijt te geven om hun geslonken reserves aan te vullen. Zo wilde ze afwenden dat de fondsen de pensioenen zouden verlagen.

Het overgrote deel van de pensioenfondsen blijkt er iets beter voor te staan, zei Rutte. De pensioenen hoeven daarom voorlopig niet te worden verlaagd. Ook is er veelal geen geld om de waarde waaraan ze door inflatie inboeten, te compenseren. Er is "nog geen reden om achterover te leunen", aldus de premier.

De lage rente speelt de fondsen al geruime tijd parten. Hun beleggingen leveren te weinig op om de pensioenen van alle aangesloten werknemers van nu en in de toekomst te kunnen betalen.

ABP: Nog lange weg te gaan voor pensioenfondsen

Het gaat iets beter met de grote pensioenfondsen in Nederland, maar een verhoging van de pensioenen zit er voorlopig nog niet in. Op basis van hun huidige financiële situatie kunnen de fondsen ook niet uitsluiten dat er in 2018 of daarna nog gekort moet worden op de pensioenuitkeringen.

"We zijn met onze financiële positie nog steeds niet op het niveau waar we willen staan", aldus voorzitter Corien Wortmann-Kool van ambtenarenfonds ABP. "De komende jaren is dekkingsgraadherstel hard nodig om een verlaging van pensioenen te voorkomen", zo formuleert zorgfonds PFZW de situatie. Metaalfondsen PME en PMT kwamen in hun kwartaalberichten vrijdag met een vergelijkbare boodschap.

Fictie of werkelijkheid ???!!! 

Blijvend probleem is dat de manier waarop de fondsen hun financiële positie moeten berekenen nog steeds erg afhankelijk is van de grilligheid van de renteontwikkeling. PMT-voorzitters Jan Berghuis en Benne van Popta roepen de politiek in Den Haag daarom nogmaals op om met een oplossing te komen. "Het kabinet kan hiervoor niet de ogen sluiten. Er zijn partijen die over de rekenrente praten, maar wij zien nog geen concrete voorstellen."

Of het voor fondsen nodig is om in 2018 te snijden in de pensioenen en de pensioenopbouw wordt pas over ongeveer twaalf maanden beoordeeld.

'Pensioenfondsen moeten meedenken over vitale oude dag'

De pensioensector is vooral bezig met de modernisering van het huidige pensioen. Maar de sector staat voor veel fundamentelere keuzes, stelt Richard Weurding, algemeen directeur bij het Verbond van Verzekeraars. ,,Willen we alleen geldverstrekker blijven?

Moet de pensioenuitvoerder van de toekomst louter een geldverstrekker zijn, zoals nu, of een dienstverlener? Voor Weurding is het geen kwestie van 'of', maar van 'en'. De directeur stelt verbaasd vast dat de pensioenwereld amper nadenkt over het pensioen van de toekomst. Toch is dat geen overbodige luxe gezien alle maatschappelijke ontwikkelingen en snelle technologische veranderingen, aldus Weurding.

,,Kijk alleen al naar de opbouw van een pensioen. De economie verandert, de vaste baan wordt minder. Het gaat om employability, de vaardigheden die nodig zijn. Die veranderen door de technologische ontwikkelingen. Kijk je als pensioenaanbieder passief naar die ontwikkelingen of vraag je je af hoe je de klant kunt ondersteunen?''

Het pensioenfonds als loopbaancoach; nadenken over de toekomst kan tot verrassende uitkomsten leiden, aldus Weurding. Technieken als virtual reality (vr) kunnen volgens hem een rol spelen bij de communicatie. ,,Het is goed om het pensioenbewustzijn bij jongeren te vergroten.''

Stevige tik dekkingsgraden pensioenfondsen

De stijging van de rente én de goede resultaten van beurzen tijdens de laatste paar maanden van 2016, hebben de pensioenfondsen op het nippertje gered van een zeer zware tegenslag. Toch is het jaar 2016 slecht geweest voor de dekkingsgraden van de fondsen, zo blijkt uit de eerste cijfers.

Vrijdag kwamen de eerste grote fondsen met de getallen over 2016 naar buiten en die zijn, zoals verwacht, negatief. Alle fondsen melden een daling van de beleidsdekkingsgraad.

De dekkingsgraad geeft aan hoeveel geld er is kas is om lopende en toekomstige pensioenen te betalen. Bij een dekkingsgraad van 105% is er 105 euro in kas tegenover 100 euro aan verplichtingen. Maar veel fondsen zitten op dit moment lager dan 100%; dat geeft aan dat er thans te weinig geld is om lopende en toekomstige pensioenen te betalen. De regels schrijven voor dat fondsen grote buffers hebben (meestal ruim boven de 120%) om tegenslagen op te vangen.

Van de fondsen die vrijdag naar buiten kwamen met de eerste getallen, scoort PNO Media (pensioenfonds voor mediabedrijven, zoals de omroepen) het minst goed met een dekkingsgraad eind 2016 van maar 91,3%. Dat is een daling van het ook al beroerde cijfer eind 2015: 97,3%. Ook het pensioenfonds Xeros zakt verder weg met een beleidsdekkingsgraad van 94,3% (eind 2015: 97,8%). Het pensioenfonds PGB dat voor meerdere bedrijven en sectoren het pensioen regelt, sloot 2015 nog nét in de plus af (101,4%) maar zit nu op 96%.

De grote pensioenfondsen Detailhandel en Philips (beide met belegde vermogens van meer dan 17 miljard euro) blijven ruim boven de 100% met dekkingsgraden van respectievelijk 104,7% en 108%. Beide zagen de dekkingsgraad in 2016 wel dalen.

Ook de pensioenfondsen voor KLM’ers die er traditioneel goed voor staan, hebben in 2016 flinke tegenwind gehad. Het fonds KLM Algemeen zakte van 111,1% naar 103,4%, het fonds KLM Cabinepersoneel van 108,5% naar 100% en het fonds KLM Vliegers daalde van 122,9% naar 114,6%.

Hoewel alle fondsen te weinig buffers hebben, is het nergens nodig om de pensioenen dit jaar te verlagen. De fondsen kunnen echter geen van alle de pensioenen in 2017 opvoeren en aan te passen aan het gestegen prijspeil. Zo’n aanpassing (indexatie genoemd) komt pas in beeld als de fondsen meer buffers hebben opgebouwd.

Al eerder maakten de grootste pensioenfondsen van Nederland (ABP, Zorg & Welzijn, PME en PMT) bekend dat pensioenkortingen dit jaar niet nodig zijn. Tot in de herfst van 2016 leek zo’n korting onontkoombaar maar de goede resultaten op de beurzen en de hogere rente hebben gezorgd voor een verbetering van de dekkingsgraden.

Oud-FNV-voorzitter baalt van niet nakomen afspraken pensioenakkoord

Het pensioenakkoord dat in 2011 werd gesloten door het kabinet, werkgevers en werknemers, is maar voor een deel uitgevoerd. Dat zegt voormalig FNV-voorzitter Agnes Jongerius maandag in Trouw.
Jongerius, nu Europarlementariër voor de PvdA, was een van de architecten van het akkoord.

"Degenen die eerder met pensioen kunnen, verdienen het meest. Zij hebben hun schaapjes op het droge. Maar de zwaarbelaste laagopgeleide die er meer dienstjaren op heeft zitten en het vervroegde pensioen het hardst nodig heeft, moet langer door", zegt Jongerius tegen de krant.

De verhoging van de AOW-leeftijd, ook een onderdeel van het pensioenakkoord, is wel doorgevoerd. In eerste instantie zou die maatregel in 2020 ingaan, maar uiteindelijk werd deze versneld ingevoerd in 2013.

Vooral de vakbonden hadden de wens dat werknemers die op vroege leeftijd zijn begonnen met werken en een zwaar beroep hebben gehad, eerder kunnen stoppen. Ook zouden er om- en bijscholingsmogelijkheden voor deze groep werknemers komen. Maar van die afspraken is weinig of niets terechtgekomen.

Ook grootste Nederlandse pensioenfonds kort niet in 2017

Het grootste Nederlandse pensioenfonds, het ambtenarenfonds ABP, kort dit jaar niet op de pensioenen en pensioenopbouw. Een half jaar geleden had het fonds voor mogelijke kortingen gewaarschuwd. Afgelopen vrijdag maakten drie andere grote fondsen al bekend toch niet te hoeven korten.

De afgelopen maanden verdiende het ABP goed op de beleggingen en investeringen. En ook de rente steeg de laatste maanden weer. Daardoor is de dekkingsgraad gestegen tot ruim boven de kritische grens. Hoe hoog die precies staat, wordt later vastgesteld.

Enkele maanden geleden maakte het ABP bekend dat de pensioenpremie die werkenden en werkgevers betalen per 1 januari 2017 omhoog gaat met gemiddeld 8 euro bruto per maand. Die beslissing staat volgens het pensioenfonds los van de beslissing om nu niet te korten.

De premieverhoging leidt volgens het fonds in een jaar tijd maar tot een kleine verhoging van de dekkingsgraad. Voor de langere termijn moet de verhoging er wel voor zorgen dat de pensioenen op peil blijven.

Dat er nu niet wordt gekort, betekent niet dat de kortingsdreiging voor het jaar daarna is geweken. Voorzitter Corien Wortmann-Kool: "We moeten voorzichtig blijven als het gaat over de middellange termijn. Economische voorspellingen wijzen op een blijvend lage rente en lagere rendementen."