Makkelijke oplossingen rond de pensioenen zijn er niet

Door ARNO REEKERS (telegraaf)

De economie floreert, op de beurzen knallen de aandelen omhoog en de lonen stijgen. Kortom, Nederland gaat in polonaise rond want het gaat financieel fantastisch. Heel Nederland? Nee, niet heel Nederland. De ouderen zien hun koopkracht maar mondjesmaat stijgen. Het kabinet moest zelfs met een extra pakket maatregelen komen om te vermijden dat dit jaar hun koopkracht daalt. De oorzaak van die malheur zit bij de pensioenfondsen.

Het overgrote deel van de fondsen is financieel zo zwak dat het niet is toegestaan om de pensioenen te verhogen om zo de uitkering aan te passen aan de hogere prijzen in de winkel.

Omdat ongeveer 90 procent van de ouderen een uitkering ontvangt van een pensioenfonds (naast de AOW die wel stijgt), treft de zwakke positie van de fondsen letterlijk miljoenen ouderen. Voor de ouderen is dat een hard gelag. Tijdens hun werkzame leven hebben zij premie betaald in de verwachting een goed pensioen te krijgen. Dat valt nu tegen.

De pensioenfondsen zitten krap ondanks hun bezittingen van ruim 1.300.000.000.000 euro (1300 miljard euro!). De financiële krapte wordt veroorzaakt door de lage rente. Omdat die rente zo laag is, moeten de fondsen veel geld reserveren voor toekomstige pensioenen. Wie nu 100 euro pensioenpremie voor vijf jaar vastzet tegen een rente van 4% heeft na vijf jaar 121 euro; als de rente daalt naar 1% is diezelfde premie van 100 euro na vijf jaar maar 105 euro waard. Zie daar het probleem van de fondsen. Bij de huidige lage rente moeten ze steeds meer bezit hebben om de pensioenen te betalen.

Makkelijke oplossingen zijn er niet. De rente die fondsen gebruiken zomaar verhogen, kan nadelig uitpakken voor jongere werkenden die verplicht premie betalen. Niets doen treft ouderen. Het is logisch dat de roep om aanpassing van het pensioenstelsel toeneemt. Maar elk voorstel voor verandering stuit vooralsnog op bezwaren van telkens een andere groep belanghebbenden.

Intussen zwellen de kassen van de fondsen aan, groeit de economie, maar blijven de pensioenen gelijk. Sterker nog, als de situatie niet drastisch verbetert, zijn een paar fondsen gedwongen in 2019 de pensioenen te verlagen. Het is zoals Zorg & Welzijn-baas Peter Borgdorff, een van de toppers uit de pensioensector, al eens verzuchtte: „Dit is niet meer uit te leggen.”