Pensioenfondsen diep in het rood

De financiële situatie van pensioenfondsen blijft penibel. Van de vijf grootste fondsen in Nederland, staan er drie ’in het rood’.

Het gaat om ambtenarenfonds ABP, zorgfonds PFZW en metaalfonds PME. Zij hebben een dekkingsgraad van minder dan 100%. Dat betekent dat ze voor elke euro pensioen die ze in de toekomst uit moeten keren, minder dan een euro in kas hebben. Het andere metaalfonds PMT komt precies op 100% uit.

Van de ’Grote Vijf’ staat alleen bpfBouw er beter voor met een dekkingsgraad van meer dan 115%. Het bouwfonds kon dit jaar dan ook de pensioenen verhogen met iets meer dan 1%.

De situatie is iets beter dan eind 2018, maar nog altijd lang niet genoeg om pensioenkortingen te voorkomen. Voor de metaalfondsen PME en PMT dreigen die al volgend jaar doorgevoerd te moeten worden. Met de huidige financiële standen zullen zij zo’n 4 tot 5 procent moeten snijden in de uitkeringen van gepensioneerden, maar ook de opbouw van werkenden.

Maar daar hebben de fondsen eigenlijk weinig trek in. Jos Brocken en Eric Uijen, voorzitters van de metaalfondsen, lieten afgelopen zaterdag in De Telegraaf weten dat ze het ’idioot en onverantwoord’ vinden om nu te gaan korten.

De pensioenbobo’s vinden het raar dat ze mensen zouden moeten korten, terwijl er mogelijk op korte termijn een nieuw pensioencontract ligt waarin de regels voor wanneer en hoeveel er gekort moet worden, wel eens heel anders zouden kunnen zijn.

De beleidsdekkingsgraden – de gemiddeldes van de afgelopen twaalf maanden – van de fondsen liggen nog wel boven 100%. Maar als de situatie van de fondsen niet snel opklaart, zullen die de komende maanden ook gaan dalen.

In het voorjaar en de zomer van vorig jaar kenden de fondsen namelijk een periode van redelijk herstel. Maar die periode zal de komende maanden van het twaalfmaandsgemiddelde afvallen. En zonder een nieuw herstel, komen daar alleen maar lagere actuele dekkingsgraden voor terug.

ABP roept op haast te maken met een nieuw stelsel

Dagblad Trouw interview met ABP voorzitter Corien Wortmann:

Miljoenen Nederlanders dreigen een deuk in hun pensioen op te lopen als er niet direct een nieuw pensioenstelsel komt. Maar de onderhandelingen daarover tussen het kabinet en de sociale partners schieten niet op door het hameren op de bijkomende problemen, vindt Corien Wortmann, bestuursvoorzitter van ambtenarenfonds ABP. “Je kunt niet alles aan de voorkant gladstrijken”, zegt zij vandaag in onderstaand interview met Trouw.

Zij roept op het bijna-akkoord uit de geklapte onderhandelingen zo snel mogelijk om te zetten in een echt akkoord. Met dat nieuwe pakket aan regels hoeven pensioenfondsen namelijk minder grote reserves in kas te hebben. Zo kunnen ze de uitkeringen sneller verhogen. Ook zal een groot deel van gepensioneerd Nederland gered worden van de kortingen die hen nu boven het hoofd hangen.

AFM: Vrijheid pensioenkeuze werkt nog niet goed

Mensen die meer keuzevrijheid krijgen bij hun pensioenregeling maken eerder verkeerde keuzes en lopen meer financiële risico's. Ook worden ze niet altijd goed begeleid door pensioenuitvoerders. Dat concludeert de Autoriteit Financiële Markten (AFM) in een onderzoek naar variabele pensioenen.

Sinds 2016 geldt de Wet verbeterde premieregeling. Volgens de AFM wordt er nog niet veel gebruikgemaakt van de verruimde mogelijkheden voor variabele uitkeringen, maar neemt het aantal gebruikers wel snel toe. Meer keuzevrijheid is nu een belangrijk thema in de discussie over herziening van het pensioenstelsel. De AFM wil daarom voorkomen dat weeffouten in de uitvoering van de wet doorgroeien en later voor grotere problemen zorgen.

Uit het onderzoek blijkt dat de 22 onderzochte pensioenfondsen de keuzebegeleiding van deelnemers niet volledig op orde hebben. Een handvol verzekeraars is door de AFM op de vingers getikt over hoe hun variabele pensioenproducten in elkaar zitten en hebben beterschap beloofd. De toezichthouder heeft nog niet gekeken naar de variabele pensioenen die premiepensioeninstellingen en pensioenfondsen aanbieden en gaat dat dit jaar doen.

Er wordt in Den Haag al jaren gepraat over een grootscheepse vernieuwing van het pensioenstelsel. In november leek een pensioenakkoord nabij, maar uiteindelijk klapte het overleg toch.

De AFM zei eerder al dat meer keuzevrijheid goed kan zijn, maar met mate, zo benadrukt scheidend AFM-voorzitter Merel van Vroonhoven. ,,Dus niet te veel stapelen met opties en toeters en bellen. Dan is het niet meer door te rekenen. We zijn voorstander, maar niet als het op deze manier wordt uitgevoerd."

Analyse: Economische groei gaat aan Nederlander voorbij

Het leven wordt alsmaar duurder, luidt de veelgehoorde klacht. Is dat slechts gevoel of emotie? Nee hoor, het klopt als een bus. Onderzoek van ING laat zien dat de Nederlandse consument het tien jaar na het begin van de crisis nog altijd zwaar heeft. We zijn steeds meer kwijt aan basisbehoeften als wonen en boodschappen. „De ruimte voor leuke dingen is nog altijd beperkt en we verwachten dat dit de komende jaren zo blijft.”

De bestedingen blijven achter. „Een gemiddeld huishouden consumeert in Nederland substantieel minder dan voor de crisis”, zegt ING-hoofdeconoom Marieke Blom. We kochten in 2017 circa 6 procent minder dan in 2008. En: een flink groter deel van ons budget gaat op aan vaste lasten en dagelijkse boodschappen.

Doordat wonen, boodschappen en zorg een steeds groter deel van het huishoudbudget beslaan, is er minder ruimte voor extra’s, zoals uit eten gaan, vakantie vieren of de aanschaf van elektronica. „De ruimte voor leuke dingen is nog altijd beperkt en we verwachten dat dit de komende jaren zo blijft”

CBS: Mannen bouwen een derde meer pensioen op dan vrouwen

Mannen bouwen gemiddeld een pensioen van 13.700 euro bruto per jaar op. Dat is een derde meer dan vrouwen, die gemiddeld uitkomen op 9.200 euro, meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).

Het gaat om de pensioenaanspraken die via het werk zijn opgebouwd, oftewel het pensioen in de tweede pijler. Dit komt dus boven op de AOW.

Aan het begin van hun werkzame leven gaat de pensioenopbouw van mannen en vrouwen nog zo'n beetje gelijk op, maar hoe ouder, hoe meer de pensioenopbouw uiteen gaat lopen. Dat komt vooral door het verschil in arbeidsparticipatie tussen mannen en vrouwen, en doordat vrouwen meer in deeltijd werken.

Gemiddeld bouwen mensen van 25 jaar tot aan de AOW-leeftijd een pensioen van 11.600 euro bruto per jaar op. De omvang van een pensioenaanspraak is afhankelijk van de loopbaan en het inkomen. Hierdoor is het te bereiken pensioen voor jongeren ook lager dan dat van ouderen. Zij hebben gemiddeld genomen een lager inkomen.

CBS: ’We gaan er allemaal op achteruit’

CPB-directeur Laura van Geest zegt in een interview dat we moeten wennen aan een langere periode van lagere economische groei. Dat heeft dus gevolgen voor onze koopkracht en pensioenen, denkt Jan Muijs.

De groei is allang voorbij, evenals de vette jaren. Zij vertelt niets nieuws. Dat weten we allemaal al wel sinds premier Rutte ons vertelde dat we er allemaal op vooruit zouden gaan en gezinnen 1000 euro tegemoet konden zien... Inderdaad, daar kwam niks van terecht. Een dooddoener.

We gaan er gaan er allemaal wel op áchteruit. Energie, de boodschappen en zorgkosten. Alles stijgt. En woningeigenaars zijn in de nabije toekomst echt de klos. De energietransitie gaat hen tienduizenden euro’s kosten. De broekriem moet een paar gaatjes worden aangetrokken. Maar niet voor ons allemaal! Het aantal miljonairs in ons land neemt élk jaar fors toe. In 2016 was dat aantal al gegroeid tot 112.000 mensen, waarbij de waarde van hun (kapitale) woningen nog niet eens zijn meegeteld.

In elk geval een trieste tegenstelling met het aantal mensen dat afhankelijk is geworden van voedselbanken. Dat aantal stijgt nog hárder!

Korting pensioen in zicht

De financiële situatie van pensioenfondsen is in de afgelopen maand weer verslechterd. Kortingen voor miljoenen werkenden en gepensioneerden zijn ’niet meer te voorkomen’.

Dat stelt hoogleraar pensioenrecht Hans van Meerten. Hij reageert op cijfers van consultancybureau Aon over de gemiddelde financiële staat van pensioenfondsen. Die is in maart weer verslechterd. Vooral voor metaalfondsen PME en PMT is dat slecht nieuws. Als hun financiële situatie niet rap verbetert, moeten ze voor komend jaar hun deelnemers gaan korten.

De hoop op een verbetering is volgens Van Meerten wel vervlogen. „De kortingen zijn niet meer te voorkomen”, zegt hij. Voor de fondsen zijn er nog twee ontsnappingsroutes: een pensioenakkoord uit de polder met wetgeving om de kortingen op zijn minst uit te stellen of een wonderlijk herstel op de financiële markten. Maar beide opties zijn volgens Van Meerten ’onmogelijk’: „Dat gaat niet gebeuren.”